Feest!
Woensdag 26 september 2018 vond – onder leiding van dagvoorzitter Lorraine Vesterink van De Unieke Ondernemer – de tiende editie van de Chemiebeurs plaats. ‘Een mijlpaal’, vertelt VNCW-bestuurslid Mieke van Ginkel. ‘De Chemiebeurs is uitgegroeid tot een succesvol event, misschien moeten we het volgend jaar maar in een kasteel vieren’. Of dat er van gaat komen is de vraag. Voor komend jaar zit VNCW in ieder geval vol plannen laat voorzitter Luciën Govaert weten. ‘Voor logistieke partijen in de chemische sector gaat het aantal verantwoordelijkheden de komende jaren flink toenemen, mede door veranderende wetgeving en innovaties. Aan ons als branchevereniging de schone taak om hier duidelijk over te communiceren en onze leden goed te vertegenwoordigen.’
De wereld innoveert: doet u mee?
Hans Groenhuijsen, innovator / strategisch adviseur
Wereldwijd vinden een aantal interessante verschuivingen plaats. Zo is de vraag naar goederen en diensten vanuit Azië de afgelopen jaren exponentieel gestegen. De vraag wordt ook complexer: we plaatsen steeds meer online bestellingen, die we binnen 24 uur of sneller geleverd willen krijgen. Dit raakt de hele markt, van de leverancier tot aan het chemisch bedrijf. Het vraagt om innovatie.
En gaat het om innovatie dan zie je dat bedrijven veelal naar hun eigen strategie en sector kijken, naar wat daar gebeurt. Dit is echter een valkuil. Wilt u écht innoveren, dan moet u juist ‘over de schutting’ kijken. Wat gebeurt er bijvoorbeeld in branches die uw business nu nog niet raken, maar mogelijk in de toekomst wel? Neem DHL als voorbeeld. Zij kijkt naar technologische trends in de breedste zin van het woord: robotisering, big data, 3D-technieken, biowetenschappen, augmented reality en internet of things. Maar ze kijkt ook naar sociale, economische en maatschappelijke trends wereldwijd. Zowel op de korte termijn (vijf jaar) als op de lange termijn.
En dan de vijf grootste techbedrijven in de wereld: Amazone, Apple, Facebook, Google en Microsoft. Ze worden de ‘frightful five’ genoemd omdat ze groot, sterk en ongrijpbaar zijn. Maar zet je deze angst opzij en kijk je naar wat deze innovatieve bedrijven gemeenschappelijk hebben, dan zie je dat ze continu communiceren met de consument, waarde creëren voor de consument en steeds nieuwe businessmodellen verzinnen. Bovendien weten ze precies wat de consument wil, niet alleen vandaag maar ook volgend jaar. Zeker dit laatste punt is interessant. Vraag je aan een bestaande klant wat hij overmorgen wil hebben, dan zal het antwoord in lijn liggen met hetgeen de klant al kent en snapt. Dat heeft ermee te maken dat ons brein moeilijk kan aangeven wat het volgend jaar wil hebben, als hij de termen nog niet kent. Tellen de wensen van uw klanten dan in zijn geheel niet mee bij het bepalen van de toekomst van uw bedrijf? Jawel, als uw plannen maar op meer gestoeld zijn dan dat.
Houd daarbij in het achterhoofd dat het overgrote deel van de innovaties op het eerste gezicht van geringe betekenis zijn. De kracht zit ‘m in het koppelen van meerdere innovaties. Dit betekent dat iedereen kan innoveren, ook uw bedrijf. Het is niet een kwestie van grote laboratoria en miljoenen aan investeringen. Het hoeft ook niet per se op technologisch vlak te liggen. Op sociaal terrein binnen de organisatie kunt u ook succesvol innoveren.
Hoe u actief aan de slag kunt met de toekomst van uw bedrijf? Stel zelf een ‘business model canvas’ op en vraag aan belangrijke klanten, leveranciers en stakeholders om dit ook voor u te doen. Op de punten die niet overeenkomen, liggen de uitdagingen: daar zijn innovaties nodig. En zet vervolgens die stip op de horizon, een datum wanneer de innovaties moeten zijn doorgevoerd. Dat wordt nog te vaak vergeten.
Robotisering bij Dow
Peter Voorhans, maintenance leader The DOW Chemical Company
De reden dat DOW robots inzet, heeft alles te maken met de strategie van het bedrijf. Veiligheid en efficiëntie staan bovenaan en robots kunnen hier veel aan bijdragen. Bij veiligheid gaat het erom dat DOW haar medewerkers niet meer wil blootstellen aan omgevingen waar de risico’s voor de eigen veiligheid en gezondheid te groot zijn. Dan heb je het met name over werken op hoogte, in tanks, in besloten ruimten en onder water. 
Dit werk wil DOW in de toekomst door robots laten uitvoeren. En door robots in te zetten, kun je processen efficiënter maken. Zo kan het dagen duren om een vat geschikt te maken voor opslag. Met robots hoopt DOW dit proces in de toekomst te versnellen.
Er zijn verschillende soorten robots die DOW wil gaan inzetten. Zeventig procent van de inspecties van DOW zijn visueel. Deze inspecties kan je redelijk gemakkelijk uit laten voeren door robots met een camera, wat al op grote schaal gebeurt. Dan heb je het monteren, demonteren en onderhouden, ofwel de MDO-techniek. De robots die DOW ontwikkelt zijn hier steeds meer toe in staat. Ook heb je de situatie dat iets is geconstateerd en je bijvoorbeeld moet reinigen: de eerste bewerkingen hiervan met een robot zijn al uitgevoerd. Als laatste is er een wens voor robots die daadwerkelijk reparaties kunnen uitvoeren. Hier valt nog een slag te slaan. Naast robots zet DOW mobile devices en sensoren in, om de veiligheid en efficiëntie te verbeteren. Zo moet iedere operator in de toekomst in staat zijn processen te sturen met de mobile devices die hij heeft en kwaliteitscontroles moeten voor een heel stuk zijn uitgefaseerd. Deze visie wordt top-down gedreven.
Benadrukt wordt dat robotisering niet alleen om techniek draait. Het gaat ook om het verzamelen van data. Op dit moment is DOW nog 50% van haar tijd hiermee bezig. Dit moet omlaag, zodat de medewerkers meer aan analyseren toekomen. Bovendien moet je ook niet alles in een systeem willen stoppen, dan schiet je je doel voorbij.
Voor de robotisering heeft DOW onder meer ‘robotics engineers’ ingehuurd. Er is een behoefte aan rollen die de organisatie niet eerder heeft gezien. De people sourcing modellen veranderen, met als gevolg dat goed in de gaten moet worden gehouden waar behoefte aan is en waar mensen vandaan worden gehaald. Helemaal zelf doet DOW de robotisering overigens niet. Om innovatie te stimuleren is ze de samenwerking aangegaan met elf grote asset owners, een kleine vijftig partners vanuit de maintenance hoek en zo’n tien kennisinstituten (adviesbureaus en universiteiten).
Ter afsluiting: gaat het om robotisering in de keten van chemie-logistiek, dan zijn er nog flinke uitdagingen. Met name op het gebied van explosieveiligheid. Zo moet bijvoorbeeld voorkomen worden dat een robot explosieversterkend werkt.
Samen op weg naar een schone, gezonde en veilige leefomgeving
Charles Tangerman, senior beleidsmedewerker bij Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) heeft veiligheid hoog in het vaandel staan. Zij ziet veiligheid als onderdeel van het milieu. Gezond, veilig en schoon wordt in één adem genoemd. Als er iets ontploft, dan veroorzaakt dat immers niet alleen drukgolf waar je dood aan kunt gaan. Er vindt ook een emissie van stoffen plaats die slecht kunnen zijn voor het milieu en dat wil je niet.
De aanpak van milieurisico’s verloopt via drie sporen. Allereerst door het voorkomen van risico’s die gepaard gaan met materialen, processen en producten. Als succesvol voorbeeld wordt genoemd het stoppen van de chloortreinen. Akzo Nobel transporteerde chloor van Delfzijl naar Rotterdam, waar de afnemers zaten. Na veel overleg is de productie verplaatst naar Rotterdam, waardoor het transport van het chloor niet meer nodig was en risico’s werden voorkomen.
De tweede manier waarop IenW milieurisico’s aanpakt, is via toezicht en handhaving. De focus ligt op dit moment bij ‘net niet’ BRZO-plichtige bedrijven en achterliggende BRZO-plichtige bedrijven. Voor BRZO-plichtige bedrijven gelden veel extra eisen op het gebied van veiligheidsbeheersing. Wat let de ‘net niet’ BRZO-plichtige bedrijven om ook een veiligheidsbeheerssysteem te gebruiken? Speciaal voor hen heeft IenW een eenvoudige tool opgesteld, waarmee een bedrijf in een middag kan zien hoe het met de veiligheid is gesteld. En valt er iets te verbeteren, dan kunnen deze bedrijven per 1 januari 2019 waarschijnlijk aanspraak maken op subsidie.
Als laatste wil IenW de samenleving betrekken bij het aanpakken van milieurisico’s. Via safetydeals en de belevingsthermometer bijvoorbeeld. De ambitie is om een leefomgeving te creëren die veilig is én als zodanig wordt ervaren door de samenleving.
Tot slot wordt stil gestaan bij het programma duurzame veiligheid 2030. In het najaar van 2016 hebben vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, de overheid en de wetenschap afgesproken structureel te gaan samenwerken om de veiligheid in de (petro)chemische sector te verbeteren. Om dit te bereiken worden via vijf roadmaps concrete activiteiten, pilots en onderzoeken uitgewerkt. De roadmaps zijn duurzaam assetmanagement, integrale uitvoering van beleid, transparante en beveiligde chemiesector, ruimte voor (petro)chemieclusters en hoogwaardig kennissysteem voor de chemie. Volgens IenW is een ding zeker als het om veiligheid gaat: we moeten het samen doen!
Human factor
Joey Nijsten, namens ANSUL Solutions
Menselijke factoren beïnvloeden ons handelen, denken en doen. Joey Nijsten durft te beweren dat zo’n zeventig procent van alle ongelukken te wijten is aan menselijk handelen. Vermoeidheid, werkdruk, onvolledige informatie betreffende de werkzaamheden, gebrekkige onderlinge communicatie (denk aan taalbarrières), falende / gebrekkige beslissingen en macho gedrag (‘wat kan mij gebeuren, ik doe dit al jaren’) zijn hier debet aan.
Van belang is scherp te zijn op zogenaamde gevaarlijke gedragingen, ofwel gedragingen die zouden kunnen leiden tot ongelukken. Denk dan aan anti autoritair, impulsief, onkwetsbaar, berustend, gehaast, gestrest, vermoeid, afgeleid en te gefixeerd gedrag. Wat je vaak ziet is dat als mensen hierop worden aangesproken, de reactie iets is in de trant van: ‘Ga jij mij nou vertellen…’. Om dat te voorkomen doet u er als bedrijf goed aan een rode vlag te introduceren wanneer er een sein komt of meerdere signalen zijn, dat een incident of ongeval kan gebeuren. Maak er beleid van dat wanneer de rode vlag (letterlijk) verschijnt, het gesprek moet worden aangegaan. Ben hier ook consequent in: zie het, zeg het en los het op.
Verder bestaat het gevaar dat je gewend raakt aan een risico. Je ziet een risico door de vingers en de keer erop weer. Je raakt eraan gewend en ziet de keer daarop nog meer risico’s door de vingers etc. Coach je medewerkers hierin.
Juridische vraagstukken: rechten en plichten, wanneer is het goed genoeg?
Esther Broeren, advocaat en partner Element Advocaten
Soms kun je het als bedrijf beter doen, soms moet je het als bedrijf beter doen. Esther Broeren merkt in haar praktijk dat dit steeds dichter bij elkaar komt te liggen: als het beter kan, dan moet je het ook beter doen. In lijn hiermee bespreekt ze twee publicaties van de Onderzoeksraad voor Veiligheid.
