Ieder jaar analyseert het RIVM de aard, omvang en oorzaak van incidenten bij bedrijven die in Nederland met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen werken. In totaal zijn voor 2022 twaalf incidenten geanalyseerd, waarbij op verschillende onderdelen zaken mis gingen.
De rapportage maakt deel uit van de opdracht van het SZW om incidenten die door de Nederlandse Arbeidsinspectie zijn onderzocht te analyseren.
Kijk voor de resultaten van het onderzoek op rivm.nl
Veel bedrijven die deel uitmaken van de logistieke keten kunnen hun veiligheidscultuur en de omgevingsveiligheid sterk verbeteren door een Veiligheidsbeheerssysteem (VBS) op te stellen en in te voeren. En juist deze logistiek vindt het heel lastig om een dergelijk systeem met alle onderdelen op te stellen. Dit mede omdat het BRZO (Besluit risico’s zware ongevallen) dat dit als verplichting voorschrijft zich veelal richt op de (proces)industrie.
Doel van de Best practice is het verduidelijken van de elementen voor de bedrijven in de chemie logistiek, een meer gestructureerde denkrichting te introduceren en de veiligheidscultuur binnen de bedrijven naar de omgeving te vergroten. Secundair doel is ook gelijk het beste naar boven te halen; het gestructureerd denken en handelen op het gebied van veiligheid. De combinatie levert meer inzicht op in welke wijze de verschillende elementen van een VBS op elkaar ingrijpen. Het zal er voor zorgen dat de veiligheid in de hele keten sterk verbeterd wordt.
Binnen dit project wordt allereerst geïnventariseerd welke verschillende voorbeelden voor ieder VBS-element er zijn. Niet alleen in procedures, maar ook in veiligheidsstudies. In de volgende fase wordt een basisopzet van de Best practice gemaakt en worden de verplichte onderdelen per element gedefinieerd. In de daarop volgende fase wordt de Best practice verder uitgeschreven en worden voorbeelden toegevoegd.
In een aansluitend project zal de best practice als ‘kapstok’ dienen om data van de VBS-elementen bij verschillende bedrijven te verzamelen. Ook de rest van de keten (klanten en toeleveranciers) zal daarbij betrokken worden. De olievlekwerking van dit project zal hiermee een nog grotere versterking van de veiligheid binnen de logistieke keten opleveren. Het project waaraan een aantal bedrijven en branchevereniging VNCW deelnemen wordt ondersteund door de overheid in het kader van de SVO regeling.
Bedrijven, overheden en instellingen worden gevraagd deel te nemen aan een inventariserende enquête: www.vncw.nl/VBS2022
Per 1 juli 2022 gaat in Nederland naar alle waarschijnlijk de huidige ARIE-regeling wijzigen. Recent is de internetconsultatie van de nieuwe ARIE-regeling afgerond. Reden van herziening is dat de regelgeving op een aantal punten niet goed handhaafbaar en gebruikersonvriendelijk is, waardoor de veiligheid en gezondheid van werknemers onvoldoende gewaarborgd kan worden. Deze punten zijn met name de complexe aanwijssystematiek, geen aansluiting op CLP en de overlap met het Brzo 2015. Met de aankomende herziening moet worden bereikt dat bedrijven de ARIE beter kunnen naleven en dat deze beter kan worden gehandhaafd en de veiligheid van werknemers beter gewaarborgd wordt.
Een concept-wijziging van het Arbeidsomstandighedenbesluit en de daarbij behorende nota van toelichting en gevaarlijke stoffen lijst hebben een tijdje ter inzage gelegen. De teksten zullen bij het definitief worden samengevoegd tot één ontwerpbesluit. Hierin wordt beschreven welke bedrijven en inrichtingen ARIE-plichtig zijn, op basis van drempelwaarden gelinkt aan een CLP-categorie (Classification, Labelling and Packaging) of een specifieke stof.
Het doel van de ARIE-regeling is om bedrijven en inrichtingen die met een bepaalde mate van gevaarlijke stoffen werken en daardoor een hoog intern risico voor de veiligheid of gezondheid van de werknemer kennen, maar niet binnen de scope van het Brzo 2015 (SEVESO) vallen, alsnog via de ARIE-regeling gelijksoortige verplichtingen op te leggen. Het uiteindelijke doel van de ARIE-verplichtingen is het behouden en verbeteren van de werknemersveiligheid en -gezondheid.
Meer informatie is beschikbaar via VNCW Consultants: www.vncw-consultants.nl
‘De aanpak van milieucriminaliteit en -overtredingen is ontoereikend’; trekt de Algemene rekenkamer als conclusie, met ‘als belangrijke oorzaak het ontbreken van goede, betrouwbare data over de uitkomsten van inspecties bij de bedrijven die met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen werken’. ‘Een over het algemeen teleurstellend onderzoek en rapportage’; aldus Luciën Govaert van de VNCW, de branchevereniging van de chemische keten. ‘het is wederom makkelijk wijzen naar bedrijven in de werken met gevaarlijke stoffen en van achter een bureau conclusies te trekken terwijl er door deze bedrijven op dagelijkse basis serieus werk van veiligheid gemaakt wordt’.
In de rapportage wordt aangegeven dat toezichthouders, handhavers en de verantwoordelijke bewindslieden in het duister tasten. ‘De rapportages en bevindingen met alle bevindingen worden al overzichtelijk gepresenteerd’; aldus de VNCW. ‘Daarbij zijn alle bevindingen openbaar en voor iedere Nederlander te raadplegen’. De branchevereniging vraagt zich juist eerder af of er niet al te veel aan informatie openbaar staat en zit zeker niet te wachten op meer informatiebronnen. ‘We zijn zeker voor transparantie, maar iedereen die kwaad wil kan inmiddels steeds meer bij wat en waar. Dat terwijl de fysieke dreiging en dreiging via cybercriminaliteit voortdurend afgeweerd moet worden en juist voor meer risico’s zorgen’.
Volgens het onderzoek worden inspecties niet risicogericht gehouden, maar bedrijven ervaren zelf wel degelijk intensiever bezocht te worden wanneer overtredingen geconstateerd zijn en vinden er actieve nacontroles plaats. ‘Vervolgens wordt de conclusie getrokken dat bij het merendeel van de bedrijven nauwelijks inspecteurs langs komen, terwijl bij tientallen van deze bedrijven het risico op een overtreding hoog is. Dat klopt; bedrijven die er alles aan doen om de veiligheid hoog te houden worden minder bezocht dan bedrijven die het minder doen. Met corona is het wellicht wat minder intensief geweest, maar risicovolle bedrijven worden tenminste jaarlijks door een overheid bezocht. Het toezicht vanuit de overheid ligt in Nederland al beduidend hoger dan die van ons omringende landen’; aldus de VNCW.
In de rapportage wordt veelvuldig het woord ‘milieucriminaliteit’ genoemd, terwijl bedrijven en medewerkers werkzaam in de chemische keten in Nederland niet met dit soort termen geassocieerd willen worden. Op dagelijkse basis wordt door heel veel professionals werk gemaakt van veiligheid en staat de zorg voor het milieu hoog in het vaandel. ‘We zijn als sector voortdurend druk in de weer om risico’s naar nul te leiden en dat vraagt om aandacht. De aandacht die de Algemene rekenkamer met deze rapportage geeft gaat in ieder geval niet leiden tot een positieve aanpak’.
Tijdens de 8e editie van de Chemiebeurs op 28 September 2016 presenteerde de VNCW; de vereniging voor de PGS15 opslagen de ‘Best practice Prestatie-indicatoren voor PGS15 – en BRZO bedrijven’. Deze best practice richt zich met name op de bedrijven die zich bezig houden met het opslaan van verpakte gevaarlijke stoffen, maar ook op de bedrijven die grotere hoeveelheden gevaarlijke stoffen in hun magazijnen hebben liggen en onder het BRZO vallen.
Het afgelopen jaar is door een projectgroep hard gewerkt aan de Best practice. De uitkomst van het project werd gebundeld en werd tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de chemische keten overhandigd door één van de projectdeelnemers, Léon Smolders aan Jan van Nies van de DCMR. Deze laatste gaf in een korte toespraak aan dat hij met vreugde het plan in ontvangst nam en het als een bijzonder initiatief zag om de branche naar een hoger plan te tillen.
In de Best practice vormt de PGS15 de kern van de prestatie indicatoren, waarbij een onderverdeling is gemaakt naar gebouwen, inrichting en organisatie. Voor de BRZO bedrijven zijn daar om heen nog per VBS elementen extra indicatoren toegevoegd. Met deze indicatoren is een leidraad gegeven aan de hand waarvan bedrijven hun eigen set aan indicatoren kunnen vaststellen.
De best practice Prestatie-indicatoren is terug te vinden op de site van de VNCW: https://www.vncw.nl/VNCW-Best-practice-Prestatatie-indicatoren.pdf
Nieuwe plannen van Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Asscher laten zien dat risicobedrijven moeten gaan betalen voor de inspecties. Het wetsvoorstel dat is ingediend heeft betrekking op de bedrijven die onder het besluit risico’s zware ongevallen vallen. Al eerder ageerde de VNCW tegen plannen van Staatssecretaris van Milieu Wilma Mansveld hieromtrent in 2013. De VNCW toen: ‘alsof je van de agent langs de kant van de weg onafhankelijk van een overtreding ook een rekening krijgt voor het feit dat hij of zij je gecontroleerd heeft’. De voorstellen werden toen van tafel gehaald. Nu vindt alsnog een wetsvoorstel plaats, nu van een ander Ministerie.
Het doorberekenen van toezichtkosten voor bedrijven die onder de Sevezo-richtlijn vallen vindt in een aantal Europese landen al plaats: onder andere in Engeland, België, Finland en Denemarken. Hierbij worden de toezichtkosten geheel of gedeeltelijk doorberekend aan de bedrijven. In veel van deze landen is er flinke kritiek op deze handelswijze. De VNCW vindt het vreemd dat bedrijven die belasting betalen hun eigen toezicht ook nog eens mogen gaan betalen: inspecteurs die hun uren kunnen invullen met (extra) controles zullen dat zeker niet nalaten. Dit leidt tot niet wenselijke situaties. De vereniging vindt het jammer dat er een bedrijfsonvriendelijk klimaat blijft waaien terwijl haar leden dagelijks hun best doen voor een veiligheid opslag te zorgen. Veel van die leden vallen onder het MKB en zullen een extra kostenpost zeker merken.
De gratis toegankelijke website Chemiebank is opnieuw gelanceerd. Vierenhalf jaar na de eerste publicatie van het kennisplatform werd het tijd voor vernieuwing van de gepresenteerde informatie. Aan documentatie over een veilige opslag van gevaarlijke stoffen geen gebrek, maar een duidelijk overzicht was er tot op heden niet. Met de nieuwe presentatie hoopt Chemiebank dit waar te maken en zal er aan blijven werken.
Richtte chemiebank zich in het verleden op de ontsluiting van informatie over stoffen en haar bluseigenschappen, vormt het nu een breed informatieplatform waar informatie over de opslag van gevaarlijke stoffen terug te vinden is. Zo treft de lezers links naar documentatie over de PGS15, SEVESO en BRZO, brandbestrijdingssystemen en van toepassing zijnde normen en kan er gezocht worden naar veiligheidsinformatiebladen. Tevens kan er in de filmzaal gekeken worden naar interessante films over chemische ongevallen van onder andere de Chemical board of safety.
Een deel van de informatie wordt afgeschermd en is alleen toegankelijk voor de leden van de VNCW vereniging. Desondanks is er voldoende informatie terug te vinden over de opslag van gevaarlijke stoffen voor de chemiebank leden. De structuur van de site is daarbij met opzet zo strak mogelijk gehouden. In de komende maanden zal het informatieplatform verder worden aangevuld.
Bezoek de vernieuwde website via: www.chemiebank.nl
Het is ernstig gesteld met de werkdruk van de SHE manager in de chemische logistiek. De Vereniging Nederlandse Chemische Warehousingbedrijven (VNCW), interviewde diverse functionarissen die verantwoordelijk zijn voor de veiligheid in de chemie en chemische logistiek. De verhalen die opgetekend werden waren regelmatig schrijnend: ‘Ik krijg hartkloppingen als de telefoon gaat’ vertelt een SHE manager, terwijl een ander bevestigd: ‘Ik functioneer allang niet normaal meer. Wanneer ik een alarm hoor breekt het zweet mij uit’.
De Safety-, Health & Environment Manager kent veel verschillende benamingen: KAM manager, BRZO coördinator, SHEQ manager of SHE manager. Hoewel de gemiddelde SHE manager veel uitvoerende taken kent en daarin verantwoordelijk is voor de veiligheid, blijkt de functie in de praktijk toch veelal adviserend te zijn. De geïnterviewde functionarissen werken vooral binnen de chemische logistiek en een groot deel daarvan binnen bedrijven die onder de BRZO’99 vallen: de risicobedrijven.
Een betrokken SHE manager: ‘In gedachte ben je er ‘s avonds mee bezig en sta je er ’s morgens mee op’. ‘Je bent voortdurend alert dat de telefoon over kan gaan en je bent voortdurend je mail aan het checken’; aldus een andere SHE manager. ‘Een vrije dag of een vakantie geeft nooit die rust die je nodig hebt. Je kunt ieder moment gebeld worden met een vraag of iets opgeslagen mag worden, dat er een brief met eisen van bevoegd gezag binnen is gekomen, dat de blusinstallatie afgekeurd is of waarom bepaalde stoffen niet in een bepaald magazijn opgeslagen mogen worden’. De belangen van je collega’s binnen het bedrijf liggen vaak op een ander vlak dan die van jou. Financiële-, logistieke- en commerciële belangen wegen ook zwaar. En dat is dan nog de praktijk van alle dag. ‘Je voortdurend bewust zijn, ieder moment, dag of nacht, dat er iets mis kan gaan en dat jij als functionaris van je bed gelicht kan worden en dagen ondervraagd kan worden alsof je een crimineel bent. Je voortdurend bewust zijn van het gegeven dat jij voor het hekje zal staan en dat allemaal voor het salaris van een buschauffeur. Dat werpt de vraag of dat het allemaal waard is’.
‘Er is een angstklimaat gecreëerd door de overheid’; aldus een geïnterviewde ’waarbij valse discussies ontstaan. Het resulteert er in dat er een ‘overtreding’ geconstateerd wordt terwijl er één label van een verpakking is afgevallen. Feit is dat de chemische keten één van de veiligste ketens is. ‘ Er wordt onvoldoende rekening gehouden met wat de SHE manager doet en wie hij of zij is. ’Een goede SHE manager voelt zich als geen ander verantwoordelijk voor het functioneren van de hele site. Iedere SHE manager is zich bewust van de zwakke schakels binnen zijn of haar bedrijf. Maar hij of zij kan er niets aan doen dat een medewerker de lepel van zijn heftruck niet onder een pallet steekt, maar er tegen aan en dat de pallet van de ligger af geduwd wordt. Het blijft mensenwerk, hoe goed je de zaakjes voor elkaar hebt’.
De VNCW pleit al langer voor proportionaliteit op het gebied van veiligheid en vraagt de overheidsinstanties op een eerlijke wijze het kaf van het koren te scheiden. De chemische logistiek is een mooie – en onmisbare schakel in de keten. ‘De meeste bedrijven in deze branche zijn voortdurend met veiligheid bezig. De functionarissen binnen deze risicobedrijven zijn daar dag en nacht mee bezig. Een respectvolle behandeling van diegene die deze veiligheid moeten bewaken is het minste wat ze mogen verwachten.