De keten van gevaarlijke stoffen
Laten we in dit ‘kennisvelden overzicht’ maar eerst beginnen met het vaststellen wat gevaarlijke stoffen nu precies zijn.
Gevaarlijke stoffen zijn stoffen die een risico vormen voor de gezondheid, veiligheid en het milieu. Ze kunnen schadelijk zijn als ze worden ingeademd, ingeslikt, in contact komen met de huid of de ogen. Gevaarlijke stoffen kunnen brandbaar, explosief, giftig, corrosief, irriterend of milieugevaarlijk zijn. Ze kunnen zowel in vaste, vloeibare als gasvormige vorm voorkomen. Voorbeelden van gevaarlijke stoffen zijn chemische stoffen zoals zuren, logen, oplosmiddelen, pesticiden, verf- en lakproducten, brandbare stoffen zoals benzine en alcohol, explosieve stoffen zoals dynamiet, en giftige stoffen zoals kwik en cyanide.
Het is belangrijk om op de hoogte te zijn van de gevaarlijke eigenschappen van deze stoffen en de juiste voorzorgsmaatregelen te nemen bij het hanteren, opslaan en transporteren ervan. Regelgeving en veiligheidsnormen zijn opgesteld om de risico’s van gevaarlijke stoffen te minimaliseren en ervoor te zorgen dat ze veilig worden gebruikt en afgevoerd. Iedereen die werkt met gevaarlijke stoffen dient over een basiskennis gevaarlijke stoffen te beschikken.
.
Het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg (ADR)
Het ADR, is een internationale overeenkomst die de regels en voorschriften vastlegt voor het veilig transporteren van gevaarlijke stoffen over de weg.
Het doel van het ADR is om de veiligheid tijdens het transport van gevaarlijke stoffen te waarborgen. Het verdrag bevat gedetailleerde voorschriften met betrekking tot classificatie, verpakking, etikettering, markering, documentatie, uitrusting van voertuigen en de vereiste veiligheidsmaatregelen tijdens het laden, vervoeren en lossen van gevaarlijke stoffen.
Het ADR vereist onder andere dat gevaarlijke stoffen worden geclassificeerd op basis van hun eigenschappen, worden verpakt in goedgekeurde verpakkingen die voldoen aan specifieke eisen, en worden voorzien van juiste etiketten en markeringen om het transportpersoneel en hulpdiensten te informeren over de aard van de lading.
Bovendien legt het ADR ook verplichtingen op aan de betrokken partijen, zoals de verzender, de vervoerder en de ontvanger van gevaarlijke goederen, om te zorgen voor de juiste opleiding van het personeel, het opstellen van de benodigde veiligheidsdocumenten en het nemen van passende maatregelen om de risico’s tijdens het transport te minimaliseren.
Het ADR wordt regelmatig herzien en bijgewerkt om rekening te houden met nieuwe ontwikkelingen en inzichten op het gebied van veiligheid en technologie. Het is belangrijk voor alle betrokken partijen bij het transport van gevaarlijke stoffen om op de hoogte te blijven van de geldende voorschriften en deze strikt na te leven om de veiligheid te waarborgen.
.
Het vervoer van gevaarlijke stoffen over de binnenwateren (ADN)
Het ADN bevat voorschriften met betrekking ot de classificatie, verpakking, etikettering, documentatie en veiligheidsmaatregelen die moeten worden gevolgd tijdens het vervoer van gevaarlijke stoffen over binnenwateren. Het regelt ook de opleiding en certificering van personeel dat betrokken is bij het vervoer van gevaarlijke stoffen.
Bij het vervoer van gevaarlijke stoffen over binnenwateren moeten de schepen en tankschepen voldoen aan specifieke eisen met betrekking tot de constructie, uitrusting en veiligheidsmaatregelen. Bovendien moeten er adequate procedures en voorzorgsmaatregelen worden genomen om de risico’s van lekkages, brand en explosies te minimaliseren.
Het ADN wordt regelmatig herzien en bijgewerkt om rekening te houden met nieuwe ontwikkelingen en inzichten op het gebied van veiligheid en technologie. Het is van groot belang dat alle betrokken partijen, zoals vervoerders, schippers en havenautoriteiten, op de hoogte zijn van de geldende ADN-voorschriften en deze strikt naleven om de veiligheid tijdens het vervoer van gevaarlijke stoffen over binnenwateren te waarborgen.
.
Het vervoer over het spoor (RID)
Het vervoer van gevaarlijke stoffen over het spoor volgens het RID (Règlement concernant le transport international ferroviaire des marchandises Dangereuses) is een internationale regelgeving die van toepassing is op het veilig transport van gevaarlijke stoffen per spoor.
Het doel van het RID is om de veiligheid te waarborgen en de risico’s te minimaliseren bij het vervoer van gevaarlijke stoffen per spoor. Het reglement bevat gedetailleerde voorschriften en procedures met betrekking tot de classificatie, verpakking, etikettering, documentatie en veiligheidsmaatregelen tijdens het transport van gevaarlijke stoffen.
Het RID stelt eisen aan de spoorwegvoertuigen die worden gebruikt voor het vervoer van gevaarlijke stoffen, inclusief de constructie, de veiligheidsvoorzieningen en de uitrusting van de wagons. Het reglement bevat ook voorschriften voor de opleiding en certificering van het personeel dat betrokken is bij het vervoer van gevaarlijke goederen per spoor.
Bij het vervoer van gevaarlijke stoffen volgens het RID moeten de betrokken partijen, zoals de verzender, de vervoerder en de ontvanger, de voorschriften naleven met betrekking tot de verpakking, het laden, het vervoer en het lossen van de gevaarlijke stoffen. Specifieke veiligheidsmaatregelen, zoals het gebruik van juiste etikettering en het nemen van voorzorgsmaatregelen bij het mengen van verschillende gevaarlijke stoffen, moeten worden gevolgd.
.
Het vervoer over zee (IMDG)
Het vervoer conform de IMDG Code (International Maritime Dangerous Goods Code) heeft betrekking op het veilig transporteren van gevaarlijke stoffen over zee. De IMDG Code is een internationale regelgeving die is ontwikkeld door de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) en is van toepassing op het vervoer van gevaarlijke goederen over zee wereldwijd.
Het doel van de IMDG Code is het waarborgen van de veiligheid van mensen, schepen en het milieu tijdens het transport van gevaarlijke stoffen over zee. Het bevat gedetailleerde voorschriften en richtlijnen met betrekking tot classificatie, verpakking, etikettering, documentatie en veiligheidsmaatregelen die moeten worden gevolgd bij het verschepen van gevaarlijke stoffen.
De IMDG Code schrijft voor dat gevaarlijke stoffen worden geclassificeerd op basis van hun eigenschappen en worden verpakt in goedgekeurde verpakkingen die voldoen aan specifieke normen. Daarnaast zijn er voorschriften voor het laden, stuwen en vastzetten van gevaarlijke stoffen aan boord van schepen om mogelijke risico’s tijdens het transport te minimaliseren.
.
Het vervoer gevaarlijke stoffen door de lucht (IATA/ICAO)
Het vervoer van gevaarlijke stoffen door de lucht volgens de IATA/ICAO-regelgeving heeft betrekking op het veilig transporteren van gevaarlijke stoffen via luchtvaartmaatschappijen. IATA staat voor International Air Transport Association en ICAO staat voor International Civil Aviation Organization.
De IATA en ICAO hebben gezamenlijk richtlijnen en voorschriften opgesteld om de veiligheid te waarborgen bij het vervoer van gevaarlijke stoffen door de lucht. Deze regelgeving is van toepassing op zowel vrachtvluchten als passagiersvluchten.
De voorschriften van de IATA/ICAO hebben betrekking op de classificatie, verpakking, etikettering, documentatie en behandeling van gevaarlijke stoffen die via de lucht worden vervoerd.
De IATA/ICAO-regelgeving vereist ook dat er specifieke documentatie wordt opgesteld, zoals een Shipper’s Declaration of Dangerous Goods (verklaring van de verzender van gevaarlijke goederen), waarin alle relevante informatie over de gevaarlijke stoffen wordt vermeld.
Het is essentieel dat alle betrokken partijen, zoals de verzender, expediteur, luchtvaartmaatschappijen en luchthavens, op de hoogte zijn van de IATA/ICAO-regelgeving en deze strikt naleven om de veiligheid tijdens het vervoer van gevaarlijke stoffen door de lucht te waarborgen.
.
De opslag van gevaarlijke stoffen in stukgoed verpakkingen (PGS15)
De afkorting PGS15 staat voor “Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen 15”. PGS15 is een Nederlandse richtlijn die specifiek gericht is op de opslag van verpakte gevaarlijke stoffen. Het is een belangrijk document dat richtlijnen en voorschriften biedt voor de veilige opslag van gevaarlijke stoffen in Nederland.
De richtlijn PGS15 omvat onderwerpen zoals de indeling van opslagruimtes, de constructie en inrichting van opslagvoorzieningen, de brandveiligheidsmaatregelen, de ventilatie, de eisen aan verpakkingsmateriaal, de procedures voor het intern transport, en de regels voor de opslag van specifieke gevaarlijke stoffen.
Het is belangrijk voor bedrijven die gevaarlijke stoffen opslaan om op de hoogte te zijn van de PGS15-richtlijnen en ervoor te zorgen dat hun opslagfaciliteiten voldoen aan de gestelde eisen. Dit draagt bij aan een veilige werkomgeving en minimaliseert het risico op incidenten met gevaarlijke stoffen.
Een cursus PGS15 is dus raadzaam voor medewerkers binnen de opslag. Tijdens de opslagactiviteiten moet er in ieder geval een persoon aanwezig zijn indien er meer dan 2.500 kg/ltr wordt opgeslagen.
.
Risicovolle bedrijven conform de SEVESO
Risicovolle bedrijven die vallen onder de SEVESO-richtlijn zijn bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen en processen die aanzienlijke risico’s met zich meebrengen voor mens en milieu. SEVESO verwijst naar de Europese richtlijnen betreffende de beheersing van de gevaren van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen betrokken zijn.
De SEVESO-richtlijn is bedoeld om de risico’s die gepaard gaan met dergelijke bedrijven te beperken en de veiligheid te waarborgen. Het doel is om zware ongevallen te voorkomen en de impact ervan te minimaliseren.
Bedrijven die onder de SEVESO-richtlijn vallen, hebben specifieke verplichtingen en moeten aan bepaalde veiligheidsnormen voldoen. Ze moeten onder andere een veiligheidsrapport opstellen waarin de risico’s en de maatregelen voor het beheersen ervan worden beschreven. Ze moeten ook een veiligheidsbeheerssysteem implementeren, zorgen voor voldoende opleiding van het personeel en informatie verstrekken aan de autoriteiten en het publiek.
Daarnaast zijn er regels voor de inspectie en controle van deze bedrijven door de bevoegde autoriteiten. De SEVESO-richtlijn vereist ook dat bedrijven noodplannen opstellen en samenwerken met de relevante hulpdiensten om een snelle en doeltreffende respons op noodsituaties te garanderen.
Het is van groot belang dat risicovolle bedrijven zich bewust zijn van de SEVESO-richtlijn, de verplichtingen begrijpen en alle maatregelen treffen om de risico’s te beheersen. Dit draagt bij aan een veilige werkomgeving, de bescherming van het milieu en de veiligheid van de omringende gemeenschappen.
.
Het opstellen van een VBS voor ARIE Bedrijven
ARIE (Activiteitenregeling Externe Veiligheid Inrichtingen) is een Nederlandse regeling die betrekking heeft op externe veiligheid bij bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen. Deze regeling stelt eisen en voorschriften vast om de risico’s voor de omgeving te beperken en de veiligheid te waarborgen.
ARIE-bedrijven zijn bedrijven die vallen onder de Activiteitenregeling Externe Veiligheid Inrichtingen. Dit zijn bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen, zoals chemische stoffen, explosieven of brandbare stoffen. Deze bedrijven zijn verplicht om een veiligheidsrapport op te stellen en maatregelen te treffen om de risico’s voor de omgeving te beperken.
VBS staat voor Veiligheidsbeheerssysteem. Dit is een systeem dat bedrijven kunnen implementeren om de veiligheid van hun activiteiten te waarborgen. Een VBS is een systematische aanpak waarbij risico’s geïdentificeerd, beoordeeld en beheerst worden. Bedrijven kunnen een VBS implementeren om te voldoen aan de eisen van de ARIE-regeling en om de veiligheid op de werkvloer te verbeteren.
Een VBS omvat onder andere het opstellen van procedures en werkinstructies, het trainen van medewerkers in veiligheidsprocedures, het uitvoeren van risicoanalyses en het regelmatig uitvoeren van inspecties en audits om de veiligheidsprestaties te controleren. Door een VBS te implementeren, kunnen bedrijven de risico’s op incidenten verminderen en de veiligheid van werknemers en de omgeving waarin zij werken waarborgen.
De VNCW werkt op dit moment aan een Best practice Veiligheidsbeheersystemen.
Meer kennis opdoen
Het ledenplatform van de VNCW biedt jou meer kennis. Je wordt dan regelmatig op de hoogte gehouden van nieuwe ontwikkelingen in wet- en regelgeving. Daarvoor moet je natuurlijk wel eerst lid worden. De branchevereniging biedt ook gratis kennis via Chemiebank. Leden van de VNCW ontvangen gratis het e-tijdschrift Chemische logistiek (CLM). Zonder lidmaatschap kun je je daarvoor ook abonneren.
